Spis treści
Coraz częściej czujesz smutek, pustkę, nie masz dawnej energii a świat i przyszłość widzisz w czarnych barwach? Zamiast spać całą noc, budzisz się i masz gonitwę myśli, która nie pozwala Ci ponownie zasnąć? Zastanawiasz się, czy to chwilowe pogorszenie nastroju, czy może już depresja?
Dobrze, że tu jesteś.
Dowiedz się czym jest depresja, jakie są jej przyczyny i objawy, wykonaj prosty test i działaj, bo depresja to podstępna choroba, która może dotknąć każdego i w każdym wieku.
Czym jest depresja?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest poważnym schorzeniem psychicznym, które dotyka ludzi bez względu na płeć, wiek czy status życiowy. Depresja określana jest jako rodzaj zaburzeń nastroju i emocji, który ma destrukcyjny wpływ na osobowość chorego i sukcesywnie ogranicza jego kontakty z otoczeniem, doprowadzając do sytuacji, z których nie ma wyjścia.
W ostatnich latach depresja stała się chorobą cywilizacyjną i obecnie znajduje się na drugim miejscu wśród najbardziej powszechnych chorób. Eksperci WHO przewidują, że do 2030 roku wysunie się na prowadzenie. Na świecie cierpi na nią ponad 350 milionów ludzi. Oficjalne statystyki pokazują, że w Polsce choruje na nią ok. 4% ludności — liczba chorych dochodzi do 1,5 miliona osób. Nieoficjalnie szacuje się, że na zaburzenia depresyjne cierpi już 1 na 10 Polaków.
Kogo dotyka depresja?
Zaburzenia depresyjne, dwa razy częściej, diagnozowane są u kobiet. Ponadto statystyki pokazują, że na rozwój depresji bardziej narażone są osoby w wieku 50-69 lat, osoby żyjące samotnie- wdowcy, wdowy, po rozwodach lub w separacji i seniorzy. Depresja dotyka też coraz częściej osoby młode, również dzieci i młodzież. Problem ten tyczy się częściej mieszkańców krajów rozwiniętych, dużych miast oraz osób z najniższym, podstawowym wykształceniem.
Jakie są przyczyny depresji?
Jak dotąd naukowcom nie udało się jednoznacznie określić przyczyn występowania epizodów depresji.
Badania kliniczne pokazują, ze depresja często idzie w parze z takimi chorobami jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy choroby neurologiczne. Nie dowiedziono natomiast ponad wszelką wątpliwość czy depresja jest przyczyną, czy też skutkiem tych chorób.
Depresja może być dziedziczona- można odziedziczyć podatność na chorobę, ale nie samą chorobę. Może być też uwarunkowana biologicznie (depresja endogenna). Naukowcy zauważyli, że przed i w trakcie epizodu depresyjnego mózg przechodzi zmiany, które mogą wpływać na produkcję niektórych hormonów. W trakcie epizodu zmienia się również aktywność neuroprzekaźników, co zaburza obszary mózgu odpowiedzialne za sen, popęd seksualny, apetyt i nastrój. W obu tych przypadkach, aby pomóc pacjentowi, stosuje się z powodzeniem farmakoterapię.
Do najczęściej występujących czynników psychologicznych, które mogą wywołać lub nasilić objawy depresji należą:
Sposób myślenia– skupianie się na negatywnych aspektach życia, przyjmowanie odpowiedzialności za złe wydarzenia, dopatrywanie się złych myśli i zamiarów u innych, brak elastycznych zasad zachowania.
Poczucie porażki, wygórowane ambicje- niektórzy uzależniają poczucie własnej wartości od wymiernych efektów- najlepsze oceny w szkole, najwyższe wyniki w pracy, znalezienie idealnego partnera. Kiedy to się nie udaje, dopadają nas wyrzuty sumienia, doszukujemy się winy w sobie, włącza się wewnętrzny krytyk, który coraz bardziej rujnuje poczucie własnej wartości.
Stres– długotrwały stres, szczególnie ten powiązany z poczuciem braku kontroli nad własnym życiem, a także brak lub ograniczone możliwości rozładowania stresu to często występujące czynniki ryzyka depresji. Mogą powodować pojawienie się takich reakcji jak niepokój, lęk, uporczywe powracanie myślami do niekorzystnych wydarzeń, co prowadzi do zaburzenia funkcji poznawczych- właściwego postrzegania rzeczywistości i racjonalnego myślenia.
Traumatyczne/przykre wydarzenia– najczęściej na ryzyko wystąpienia depresji narażone są osoby, które doświadczyły poczucia utraty- przeżyły śmierć kogoś bliskiego, utraciły związek, przyjaźń, zostały zwolnione z pracy albo przeoczyły jakąś nadarzającą się okazję, straciły wsparcie albo twarz.
Choroby– człowiek, który dowiaduje się, ze nie ma szans na całkowite wyleczenie, do końca życia musi żyć z chorobą, która w znacznym stopniu zmienia jego życie, przeżywa psychiczny wstrząs. Podobnie jest z ofiarami wypadków, które choć przeżyły, często muszą zmierzyć się z nagłą niepełnosprawnością. Pojawia się przytłaczające przygnębienie, rozpacz, bezradność, lęk i utrata wiary w sens życia. Badania pokazują, że ok. 25% osób przewlekle chorych ma objawy depresji.
Jakie są objawy depresji?
Pierwsze objawy depresji mają zazwyczaj charakter psychiczny. Przypominają najczęściej „jesienną chandrę” – pogarsza się nastrój, chory odczuwa smutek, przygnębienie, chętniej zostaje w zaciszu własnego domu, nie ma siły ani ochoty na wykonywanie nawet podstawowych obowiązków.
Takie objawy często można pomylić z chwilowym smutkiem, spadkiem nastroju. W tym miejscu należy podkreślić, że aby mówić o wczesnych objawach depresji, stan przygnębienia musi trwać minimum dwa tygodnie.
„Zwykły” smutek z reguły przechodzi samoistnie lub pod wpływem jakiegoś pozytywnego bodźca- na przykład spotkania z bliską osobą, zmianie otoczenia czy sprawienia sobie małej przyjemności. Tymczasem depresja nie mija samoistnie, pogłębia się a chory coraz bardziej zapada się w chorobę.
Depresja to choroba, która daje objawy zarówno ze strefy psychicznej, jak i somatycznej.
Do najczęstszych oznak depresji należą:
obniżony nastrój
zmniejszona energia
niechęć do wykonywania obowiązków
utrata zainteresowań
niezdolność do odczuwania radości, cieszenia się
obniżenie uwagi i koncentracji
brak poczucia własnej wartości, niska samoocena
poczucie winy
mała wiara w siebie i pesymistyczne widzenia przyszłości
brak motywacji do życia
myśli i czyny samobójcze
Choroba wpływa też na ciało i może dawać takie fizyczne objawy depresji jak:
bóle w różnych częściach ciała, głównie głowy, karku, brzucha
zaburzenia czynności seksualnych (obniżenie libido, spadek potencji)
zaburzenia cyklu miesiączkowego
nadmierne pobudzenie, lub przeciwnie- apatia, spadek aktywności
problemy ze strony układu pokarmowego
zmniejszony apetyt, utrata masy ciała
zaburzenia snu- bezsenność lub nadmierna senność
Pamiętaj, że nie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie i nie wszystkie muszą wskazywać na wystąpienie depresji.
Test na depresję
Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na depresję, wykonaj prosty test służący ocenie stopnia zaawansowania choroby. Szczerze odpowiedz na 21 pytań i poznaj wynik. Jeśli Twój wynik wyda Ci się niepewny lub na pograniczu, odczekaj kilka dni i rozwiąż test ponownie.
Test na depresję Beck’a znajdziesz TUTAJ.
Jeśli nadal masz wątpliwości i nie wiesz, czy masz depresję skorzystaj z pomocy specjalisty. Również, gdy otrzymany wynik wskazuje na możliwość wystąpienia depresji, bezwzględnie skorzystaj z konsultacji z lekarzem. Zasięgnij profesjonalnej porady także wtedy, gdy mała liczba punktów jest nieadekwatna do Twojego samopoczucia.
Pamiętaj też, że test wykonany samodzielnie w Internecie nie jest podstawą ani do jednoznacznego stwierdzenia depresji, ani do jej wykluczenia. Może być natomiast narzędziem skłaniającym do odwiedzenia specjalisty, pomocnym w diagnozie, ułatwiającym prowadzenie rozmowy z psychiatrą lub psychologiem. Może też służyć do monitorowania skuteczności leczenia lub terapii.
Rozmowa z naszym psychiatrą online lub psychologiem online pomoże Ci je rozwiać i ustalić dalszą ścieżkę leczenia. Często granica między przygnębieniem a depresją jest nieostra, jednak specjaliści potrafią te dwa stany od siebie odróżnić. Leczenie depresji musi być poprzedzone właściwą diagnostyką i dla każdego pacjenta ścieżka dojścia do zdrowia ustalana jest indywidualnie.
Stopnie nasilenia depresji
Depresja może mieć różne stopnie nasilenia a epizody depresyjne mogą występować pojedynczo (jako jedyny epizod choroby w całym życiu pacjenta) lub mieć charakter nawracający, o różnym nasileniu.
W przypadku depresji o lekkim i łagodnie umiarkowanym nasileniu, funkcjonowanie osób chorych może wydawać się prawidłowe. Lekkie i łagodnie umiarkowane objawy choroby, w przeciwieństwie do ciężkiego przebiegu epizodu depresyjnego, utrudniają, ale nie uniemożliwiają w pełni funkcjonowania w społeczeństwie. Chorzy często ukrywają swoje dolegliwości w obawie przed oceną ze strony członków rodziny, współpracowników lub dalszego otoczenia. Jednak taka postawa bywa kosztowna emocjonalnie i następuje nasilenie objawów.
Lekka postać depresji (zwana też subdepresją) – chory odczuwa obniżony nastrój przez większą część dnia i bez względu na porę. Może też pojawić się zmęczenie, złe samopoczucie, brak motywacji i zadowolenia, pogorszenie apetytu, problemy ze snem. Przelotnie mogą występować takie symptomy jak zmęczenie, zniechęcenie, złe samopoczucie, brak zadowolenia, pogorszenie snu, gorszy apetyt.
Do depresji lekkiej zaliczana często jest również depresja maskowana/ atypowa/ ukryta somatyczna, będąca wstępem do faktycznego epizodu choroby lub fazą po faktycznym epizodzie. Depresja maskowana chowa się za objawami wskazującymi na inną chorobę. Chory cierpi na zaburzenia snu, lęk o falującym przebiegu, różnego rodzaju dolegliwości somatyczne, a także zespoły bólowe.
Z reguły psychoterapia wystarczy, aby poradzić sobie z lekką postacią depresji. Nie zawsze występuje konieczność włączania farmakoterapii. Psycholog lub psychoterapeuta, w razie konieczności, kieruje pacjenta do lekarza psychiatry.
W umiarkowanym stopniu nasilenia depresji występuje znaczne i stałe pogorszenie nastroju, zniechęcenie. Chory zaczyna alienować się społecznie, unika kontaktów, pogarsza się jego funkcjonowanie w rodzinie, pracy, w grupie rówieśniczej. W tym stopniu nasilenia depresji występuje też anhedonia- emocjonalne zobojętnienie, niemożność przeżywania przyjemności.
Na tym etapie niezbędna jest odpowiednia psychoterapia. Istnieje też prawdopodobieństwo włączenia leczenia farmakologicznego. Takie połączenie działań przynosi najlepszy efekt w leczeniu umiarkowanego stopnia nasilenia choroby.
Chorzy z depresją w stopniu silnym zmagają się z głębokim smutkiem, zobojętnieniem, są niezdolni do wykonywania codziennych czynności. To tez często stopień zagrażający życiu- pojawiają się myśli samobójcze. W przypadkach epizodów dużej depresji pojawiają się tez objawy psychotyczne- silne urojenia odnośnie winy i kary, zahamowania ruchowe, myśli i zachowania hipochondryczne. Ciężka depresja to stan niebezpieczny dla życia i zdrowia, a chory bezwzględnie powinien być pod opieką lekarza psychiatry. Koniecznie udaj się do lekarza psychiatry. Aby nie dopuścić do zagrożenia życia, niezbędne może być leczenie szpitalne.
Do kogo udać się po pomoc?
Jeśli Test Beck’a jest już za Tobą, rozpoznajesz u siebie objawy depresji i chcesz spotkać się ze specjalistą, aby rozwiać wątpliwości i wdrożyć leczenie to jesteś we właściwym miejscu.
Serwis Psycholodzy Online oferuje Ci możliwość konsultacji zarówno psychologicznej, jak i psychiatrycznej. Oferujemy Ci także profesjonalną pomoc psychoterapeuty.
Zajrzyj do zakładki O NAS albo s korzystaj z linków poniżej.
Kliknij na nazwisko terapeuty i zarezerwuj wizytę w dogodnym dla Ciebie czasie:
Psychiatra: Grzegorz Jabłoński
Psycholog: Paweł Krzemiński, Alina Kyselova
Psychoterapeuta: Agata Aleksińska, Anna Manios, Aneta Waszczuk, Edyta Hornowska-Aktepe, Elena Kotelnikova
A już niedługo, w kolejnych artykułach na temat depresji dowiesz się jak ja leczyć, jak postępować z osobą chorą na depresję. Napiszemy też o depresji poporodowej oraz depresji dzieci i młodzieży.
Jeśli masz jakieś pytania, jakiś problem szczególnie Cię interesuje, nie czekaj, napisz do nas!
Zapisując się na nasz Newsletter otrzymasz dodatkowy kod rabatowy na sesje związane z diagnozowaniem i leczeniem depresji.
Pozdrawiam
Edyta Hornowska – Aktepe